Kijk holistisch integraal, blijf alert en staar jezelf niet blind

Ik vraag ernaar omdat ik er in het interview, dat mij voorafgaand aan ons gesprek werd toegestuurd, over las. Dat ging over iDAPT, een AI gestuurd digitaal loket dat MKB-ers aan de hand neemt om hun vraag te koppelen aan het bestaande aanbod van ondersteuning, kennis en subsidieprogramma’s op het gebied van digitalisering en innovatie.

‘De technologie die we met iDAPT ontwikkelen, met inzet van AI om vragen en aanbod beter te koppelen, passen we ook weer toe in de sport. Daarin werken we samen met FC Twente, Heracles en Pro-F, een vooruitstrevende fysiotherapeut in Enschede, die ook internationaal actief is, onder andere bij Manchester United. Die samenwerking levert waardevolle inzichten op en die inzichten komen we nu ook delen op het Talentenfestival, waarbij we het willen hebben over de ‘lessons learned’ in de sport en hoe je deze lessen kunt toepassen  binnen de publieke sector.

En kun je een tipje van de sluier oplichten?

‘We zien in de sport, dat je heel veel experts hebt, een fysioloog, een voedingsexpert, een bewegingswetenschapper en zo kun je nog wel even doorgaan. Overal wordt data verzameld. Dat is in de publieke sector niet anders. De kunst is om er als geheel naar te kijken, want als je er te gedetailleerd inzit verlies je het grotere plaatje. Kijk, veel mensen denken dat AI de heilige graal is. Dat je daar alles mee gaat oplossen, maar dat is niet zo. Je moet eerst het probleem in kaart brengen.’

Hoe bedoel je dat precies?

‘Bij de grote clubs weten ze heel goed wat ze doen. Bij de meeste clubs wordt wel data verzameld, maar is vooraf niet goed nagedacht wat ze ermee willen. Vaak zit die kennis in de hoofden van een paar mensen, als je echt iets schaalbaars wilt maken moet je dat beter organiseren.  Hoe verduurzaam je dat?’

Ervaar je dat zelf ook zo?

‘Ik heb allemaal superintelligente mensen om me heen. Een groeiend team van, inmiddels veertien personen met veel technische kennis en een scherp oog voor wat er met data mogelijk is.  De kracht zit juist in het combineren van al die inzichten. Mijn rol is dan, om samen te kijken: we hebben al die data, maar wat willen we ermee bereiken?’.’

Heb je een voorbeeld?

‘We hebben bijvoorbeeld veel data over de passes van een speler. Maar als je verder niet weet waar die speler in het veld staat en wie erom heen staan, heb je er niet veel aan.  Zonder de context blijft het beperkt. Het draait om het geheel, om hoe een speler functioneert binnen het team. En dat werkt niet anders in het bedrijfsleven en binnen de overheid. Dat zag je ook bij de toeslagenaffaire: als je niet kijkt naar het geheel loop je het risico op tunnelvisie. Er werd vertrouwd op signaleringsdata, zonder oog voor de bredere context.

Kun je straks AI daar ook voor vragen? Om dat oog te zijn?

‘Nee, dat geloof ik helemaal niet. Je moet ook kijken hoe AI tot een bepaalde redenering is gekomen. Om een voorbeeld te geven. Met een collega van de Universiteit van Twente sprak ik laatst over heupfracturen bij mensen en hoe AI tot een voorspelling kwam over de vermoedelijke tijd van herstel en de benodigde vervolgbehandelingen Het bleek dat het model vooral naar twee dingen keek, naar de leeftijd van de persoon en naar het kruis. AI keek of daar een luier zichtbaar was. De AI ging ervan uit dat zulke breuken vooral bij ouderen voorkomen en ging daarop filteren. Maar er werd dus helemaal niet naar het bot zelf gekeken. Onze conclusie was dat het menselijk oog echt nodig is en goed moet onderzoeken hoe technologie- en in dit geval AI, redeneert en handelt.’

In de sport geldt dat dus ook?

‘In sport is het misschien nog wel complexer. Als je naar een speler kijkt, zie je dus de hoeveelheid passes en gewonnen duels, maar dat zijn niet alle voorspellende waarden. We kunnen een heel eind komen en suggesties doen aan trainers. Aangeven waar ze aan kunnen denken, maar dat is het dan ook. We gaan het oordeel van de trainer nooit wegnemen. Daar zit ook gevoel in. Iets dat je niet kunt vangen met data. Ik geloof heel erg in een sociotechnologische benadering. Ons lectoraat is verbonden aan het sociale domein binnen de hogeschool. Iedereen daar is het erover eens, dat technologie niet alles gaat vervangen. We kunnen van alles voorspellen, als een klant dit of dat zegt dan moeten we volgens de data dit product aanbieden. Maar de ondernemer heeft zelf de klant aan de telefoon en dan is intuïtie ook belangrijk.’

Is dat je hoofdboodschap 11 september?

‘Ja, ik denk het wel. En ook dat er beroepen zijn die gaan verdwijnen. Maar voorlopig denk ik dat AI ons werk alleen maar effectiever en efficiënter kan maken. Kijk holistisch integraal. AI kan dingen verbinden, maar blijf zelf alert. Staar jezelf niet blind. Daar zal het over gaan. Maar het wordt ook gewoon een hele leuke lezing.’

Met mooie verhalen uit de sport?

‘Ja precies, want dat spreekt natuurlijk wel aan. En ook welke kant we daar opgaan. Met transfers bijvoorbeeld. De eerste vraag is hoe je zorgt dat je de data op orde hebt. En dan vervolgens van wie die data eigenlijk zijn. Ook een belangrijk issue. Ik verwacht dat we naar een situatie gaan waarin iedereen een spelerspaspoort heeft met alle gegevens erin. Bij grote spelers is het nu al wel in beeld, maar vaak gaat het ook nog houtje-touwtje. Haha, er zijn nog steeds trainers die gebruiken een laptop als dienblad. En ja dat werkt ook nog steeds, maar het kan dus beter. Soms al door hele kleine dingen toe te passen. Wij zijn afgelopen jaar ook bezig geweest met een dashboard waarin we voorspelden hoe een speler het de komende wedstrijd zou gaan doen. Op basis van de al genoemde data, maar ook gegevens over z’n slaap et cetera. Als dat werkt kun je ook nadenken over interventies. Maar goed dat is nog een toekomstverhaal, hoewel…we waren best accuraat met voorspellen van wedstrijduitslagen.’